در عکاسی قوانین ثابتی وجود ندارد، اما شما با استفاده از یک سری اصول میتوانید تاثیر عکسهای خود را افزایش دهید. ترکیب بندی در عکاسی یکی از اصول اولیه آموزش عکاسی است که تا حد بسیار زیادی دید شما نسبت به عکاسی را عوض می کند و به قاب شما و فرم و شکل می بخشد.
ممکن است چنین گفتهای کلیشهای به نظر رسد، اما تنها قانون در عکاسی این است که خبری از قوانین نیست. اما، ترکیب بندی در عکاسی اصولی دارد که از آن تقریبا در هر موقعیتی میتوانید برای افزایش تاثیر یک صحنه استفاده کنید.
این اصول به شما کمک خواهد کرد عکسهای جذابتری بگیرید، یک تعادل طبیعی در آنها به وجود آورید، توجه افراد را به بخش‌های مهم صحنه جلب یا کاری کنید نگاه بیننده به عکس خیره شود.
زمانی که با این اصول آشنا شدید، شگفتزده خواهید شد که چقدر اکثر آنها قانونهایی جهانی هستند. شما متوجه آنها در همه جا خواهید شد و به آسانی خواهید دید چرا بعضی از عکسها «طبیعیاند» در حالی که سایرین تنها یک عکس محسوب میشود.
قانون یک سوم برای ترکیب بندی در عکاسی
تصور کنید که تصویر شما توسط دو خط عمودی و دو خط افقی به 9 بخش مساوی تقسیم شده است. قانون یک سوم میگوید که شما باید مهمترین عناصر صحنه را در امتداد این خطوط قرار دهید یا در نقاطی که آنها با هم برخورد میکنند.
انجام این کار باعث افزودن توجه و افزایش دقت به تصویر شما خواهد شد. بعضی از دوربینها حتی گزینهای برای قرار دادن قانون یک سوم به شکل یک شبکه بر روی نمایشگر السیدی دارند تا استفاده از این قانون سادهتر شود.
در عکس زیر میبینید که چطور درخت و خط عمودی در راستای خطوط قانون یک سوم قرار گرفتهاند.
عناصر ایجاد کننده تعادل
قرار دادن سوژه اصلی در خارج از مرکز تصویر، به مانند قانون یک سوم، باعث ثبت یک عکس جالب میشود ولی میتواند در صحنه یک نوع خلاء برجا بگذارد که انگاری تصویر خالی است. شما میتوانید با قرار دادن یک شیء با اهمیت کمتر برای پر کردن فضا به یک ترکیببندی متعادل دست پیدا کنید و «وزن بصری» سوژه را به تعادل برسانید.
در این تصویر، «وزن» بصری تابلو راهنما توسط ساختمانی که در گوشه دیگر قرار دارد به تعادل رسیده است.این یک اصل مهم ترکیب بندی در عکاسی است.
خطوط هدایت کننده ترکیب بندی در عکاسی
زمانی که ما یک تصویر میگیریم چشم ما به صورت طبیعی به امتداد خطوط جلب میشود. با فکر کردن در مورد این قضیه که چطور این خطوط هدایت‌کننده را در ترکیببندی خود قرار دهید، میتوانید بر شیوه دیدن تصویر از سوی بیننده تاثیر بگذارید، او را به تصویر یا سوژه جذب کنید یا به سفری درون صحنه بکشانید.
انواع مختلفی از خطوط وجود دارد از جمله صاف، اریب، دارای قوس، زیگزاگ، شعاعی و غیره، که از هر کدام میتوانیم برای بهترسازی ترکیببندی عکسهای خود استفاده کنیم.
خطوط ساختمان در این عکس توجه چشم شما را به صحنه جلب میکند و چشم را در امتداد خود به حرکت در میآورد.
تقارن و الگوها
اطراف ما را هم الگوها و هم تقارن، هم از نوع طبیعی و هم به عنوان محصولی انسانی، پوشانده است. استفاده از آنها میتواند ترکیببندی بینظیری در عکس به وجود آورد، به ویژه در موقعیتهایی که انتظار آنها نمیرود. راه فوقالعاده دیگری برای استفاده از آنها به طریقی شکستن الگو یا تقارن، بروز تنش در صحنه یا ایجاد یک نقطه کانونی برای آن است.
نقطه دید
قبل از عکاسی از سوژه، به محلی که میخواهید از آن جا عکس خود را بگیرید، فکر کنید. نقطه دید ما تاثیر فوقالعاده قابل توجهی بر ترکیببندی عکس ما دارد و در نتیجه میتواند به مقدار زیادی روی پیامی که تصویر میخواهد برساند تاثیر بگذارد. به جای فقط عکاسی از سطح چشم، عکاسی از بالا، پایین در سطح زمین، از کنار، از پشت، از یک مسیر بسیار دور، از یک مسیر بسیار نزدیک و موارد دیگر را در نظر بگیرید.
نقطه دید غیرمعمولی که برای این عکس انتخاب شده است یک تصویر اندکی انتزاعی و تفکر برانگیز به وجود میآورد.
پس زمینه
تا حالا چند مرتبه شده است عکسی بگیرید که به نظرتان بسیار عالی افتاده است، ولی متوجه میشوید عکس نهایی آن تاثیر لازم را ندارد چون سوژه در یک پسزمینه شلوغ گم شده است؟ چشم انسان در تشخیص بین عناصر مختلف در یک صحنه فوقالعاده عمل میکند، در حالی که یک دوربین تمایل دارد پسزمینه و پیشزمینه را بسط دهد و این کار اغلب اوقات تصویری که میتوانسته است عالی باشد را از بین میبرد. خوشبختانه معمولا به سادگی میتوان به این مشکل در زمان عکاسی غلبه کرد، فقط کافی است به اطراف نگاه و یک پسزمینه ساده و معمولی پیدا کرده و تصویر خود را به نحوی ترکیببندی کنید که از سوژه اصلی پرت نشود.
پسزمینه فوقالعاده ساده در این ترکیببندی باعث میشود که حواس بیننده به هیچوجه از سوژه پرت نشود.
عمق
چون عکاسی یک رسانه دو بعدی است، باید با دقت ترکیببندی خود را انتخاب کنید تا احساس عمقی که در صحنه واقعی حاضر بوده است را انتقال دهید. شما میتوانید در تصویر با لحاظ کردن اشیاء در پیشزمینه، پسزمینه و وسط صحنه، عمق را اضافه کنید. یک تکنیک دیگر مفید ترکیببندی همپوشانی است که در آن شما عمدا تا حدی یک شیء را با دیگری تیره میکنید. چشم انسان به صورت طبیعی این لایهها را میشناسد و به صورت ذهنی آنها را از هم جدا میکند، در نتیجه یک تصویر با عمق بیشتر به وجود آوردهاید.
در عکس بر عمق صحنه با قرار دادن سوژههای جالب در فواصل مختلف از دوربین، افزوده شده است.
قاب بندی
جهان مملو از اشیائی است که قابهای طبیعی عالی هستند مانند درختها، حفرهها و گذرگاههای طاقدار. قرار دادن آنها در حاشیه ترکیببندی خود به جداسازی سوژه اصلی از جهان بیرون کمک میکند. نتیجه تصویری است که باعث میشود چشم بیننده به صورت طبیعی به سوژه اصلی جلب شود.
کراپ کردن
اغلب اوقات یک تصویر به این علت تاثیر خود را از دست خواهد داد که سوژه اصلی آنقدر کوچک است که در میان شلوغی محیط اطراف خود گم میشود. با کراپ کردن بخش‌های اطراف سوژه شما «پارازیت» پسزمینه را حذف میکنید و مطمئن میشوید سوژه توجه بیننده را به درستی جلب میکند.
در تصویر زیر تمامی جزئیات غیر ضروری برش زده شده‌اند تا توجه بیننده به سوژه جلب شود.
آزمایش ترکیب بندی در عکاسی
با طلوع عصر عکاسی دجیتال دیگر نیازی نیست نگران هزینههای پردازش فیلم یا تمام شدن نگاتیو باشیم. در نتیجه، آزمایش ترکیببندیهای مختلف به واقعیت بدل شده است و ما میتوانیم انبوهی از عکسهای مختلف بگیریم و بعدا بدون هرگونه هزینه اضافه آنهایی را که نمیخواهیم پاک کنیم. از این مزیت استفاده کنید و ترکیببندیهای مختلف را محک بزنید، شما هرگز تا یک ایده را محک نزنید متوجه نخواهید شد که جواب میدهد یا نه.
عکاسی دیجیتال به ما اجازه میدهد ترکیببندیهای مختلف را محک بزنیم تا بهترین را پیدا کنیم.
ترکیببندی در عکاسی علم نیست و در نتیجه باید به «قوانین» بالا با اندکی تردید بنگرید. اگر برای صحنه شما جواب نمیدهند، آنها را نادیده بگیرید چون ممکن است ترکیببندی عالی پیدا کنید که آنها را نقض کند، پس عکس خود را بدون توجه به آنها بگیرید.
اما اغلب اوقات مفید بودن آنها ثابت شده است و هر زمانی که با دوربین خود بیرون میروید حداقل ارزش دارند که به آنها توجه کنید.
خوشحالیم که با آموزش‌های عکاسی ما در استودیو عکاسی صنعتی نماد همراه هستید و امیدواریم که این مطالب راه گشای کار شما در این مسیر باشد.
