آیا می‎دانید چه چیزی باعث تفاوت بین یک عکاس خوب و یک عکاس عالی می‎شود؟ جواب نور در عکاسی یا ترجیحا، شیوه‎ استفاده عکاس از نور است. یک عکاس خوب نحوه ترکیب‎بندی یک عکس را می‎داند، این که از چه زاویه‎ای عکس بگیرد تا بیننده کاملا دیدگاه متفاوتی نسبت به سوژه داشته باشد، چطور یک رویداد را به شکل غیرمعمول و جالبی ثبت کند و حتی چطور یک احساس را در عکس خود به تصویر بکشد. یک عکاس عالی تمامی این‎ها را با نور مناسب انجام می‎دهد.

نور می‎تواند به همه جا نفوذ کند و به همین علت ممکن است همیشه از وجود آن مطلع نباشید، مگر این که جلوی دید شما را گرفته باشد یا چشمان شما را کور کند. اکثر زمان‎های دیگر، نور فقط وجود دارد، بنابراین توجه زیادی به آن نشان نمی‎دهیم. به همین دلیل ممکن است اوقات زیادی را صرف عکاسی کنید بدون این که واقعا کیفیت نور را در نظر بگیرید.

اما واقعا نور ارزش توجه را دارد چون باعث می‎شود نتایج واقعا عالی بگیرید.با ما در این آموزش عکاسی استودیو نماد همراه باشید

 

نور طبیعی در مقابل نور مصنوعی

از دیدگاه عکاس‎ها، نور در عکاسی در دو دسته وسیع قرار می‎گیرد: طبیعی و مصنوعی. هر دو دسته شامل زیر مجموعه‎‏هایی از نور می‎شوند که ویژگی‎های آن‎ها از دیگری متفاوت است. به عنوان مثال، نور طبیعی معمولا توسط خورشید به وجود می‎آید ولی نور طبیعی همچنین می‎تواند از منابع دیگری مانند یک شمع یا حتی آتش‎سوزی جنگل شکل گیرد.

نور مهتاب همچنین یک نوع نور طبیعی است اما حتی با آن که تمامی این نوع نورها منابع طبیعی دارند، ویژگی‎های آن‎ها به شکل قابل توجهی فرق می‎کند. به عنوان مثال نور شمع، نوری با ته رنگ نارنجی ایجاد می‎کند، در حالی که نور خورشید در اواسط روز نوری تولید می‎کند که آبی‎تر است.

حتی خصوصیات نور خورشید می‎تواند در طول روز و در زمان‎های مختلف بسیار متفاوت باشد به عنوان مثال نور صبح پراکنده است و سایه‎های ملایم‎تری ایجاد می‎کند، در حالی که نور ظهر مستقیم است و سایه‎های تاریک‎تری به وجود می‎آورد.

 

نور مصنوعی بدون شک نوری است که توسط انسان شکل گرفته است. از انواع این نورها می‎توانیم نورهای فلورسانت شلوغ دفترهای کار قدیمی را نام برد تا تجهیزات یک استودیوی هنری. انواع مختلفی از نور مصنوعی ویژگی‎های گوناگونی دارند. یک لامپ، نوری کاملا متفاوت با یک سافت باکس ایجاد می‎کند. همچنین از نظر رنگی متفاوت است به نحوی که اکثر منابع نوری استاندارد ته مایه زرد رنگ دارند اما تجهیزات نورپردازی عکاسی معمولا از نظر رنگی متعادل هستند تا نور خورشید را شبیه‎سازی کنند.

تمامی این تفاوت‎های نوری از نظر علمی دلیل خاص خود را دارند و درک اصول ابتدایی خصوصیات نور به شما کمک خواهد کرد عکس‎های بهتری بگیرید.

ویژگی‎ های نور در عکاسی

تقریبا تمامی افرادی که یک دوربین دارند اصطلاحاتی مانند «نور سخت» یا «نور ملایم» را شنیده‎اند. معنای این اصطلاحا نسبتا واضح است ولی به طور کلی: نور سخت سایه‎های سختی ایجاد می‎کند و نور ملایم سایه‎های ملایمی را به وجود می‎آورد.

نور سخت به واسطه منابع نوری مستقیم و کوچک مانند خورشید شکل می‎گیرد. نور ملایم از سوی دیگر از یک منبع نوری بزرگ یا فیلتردار ناشی می‎شود. در یک روز ابری، منبع نوری سخت شناخته شده‎ای مانند خورشید از فیلتری به اسم ابرها عبور می‎کند که باعث ایجاد نور ملایم می‎شود.

نور بازتاب شده همچنین ملایم است، تا زمانی که از یک سطح بزرگ مانند یک دیوار یا یکی از رفلاکتورهای پرتابل (قابل حمل) شما منعکس شود.

احتمالا به شما گفته شده است تا جای ممکن از نور سخت دوری و از نور ملایم استفاده کنید. در اکثر مواقع این ادعا درست است. نور ملایم طیف رنگی بهتری در اختیار شما می‎گذارد و سایه‎ها جزئیات بیشتری خواهند داشت. نور سخت کنتراست بیشتری به وجود می‎آورد و منجر به شکل‎گیری تصاویری با سایه‎های مشکی و نواحی روشن بیش از حد نورپردازی شده می‎شود.

 

با وجود چیزهایی که به شما گفته شده است، نور سخت در عکاسی جایگاهی دارد. اگر به عنوان مثال بخواهید روی شرایط سخت یا غم یک صحنه خاص تاکید کنید، ظهر یک روز بدون ابر ممکن است دقیقا زمان عالی برای عکاسی از آن صحنه باشد.

اگر می‎خواهید از یک مدل عکاسی کنید که ظاهر یک ستاره دوران طلایی هالیوود را داشته باشد، همچنین باید از نور سخت استفاده کنید. اگر می‎خواهید از یک سطح بافت‎دار عکاسی کنید و می‎خواهید روی بافت تاکید داشته باشید، نور سخت گزینه مناسب برای این کار است.

در اکثر سایر اوقات، باید از نور ملایم استفاده کنید مانند نوری که در ساعات طلایی درست بعد از طلوع خورشید و قبل از غروب آفتاب دیده می‎شود. نور ملایم جزئیات هر چیزی را که در عکس ثبت می‎کنید نشان می‎دهد و برای مردم وسوسه‎کننده‎تر و جذاب‎تر است. چون همانطور که گفتیم باعث می‎شود طیف رنگی بیشتری در اختیار عکاس قرار بگیرد و جزئیات نواحی روشن و سایه تصویر بیشتر باشد.

دمای رنگ

احتمالا همچنین این اصطلاح را شنیده‎اید که کمی سوال ‎برانگیز است. چطور یک رنگ می‎تواند دما داشته باشد؟ بخواهیم ساده بگوییم، دمای رنگ، دمای یک جسم سیاه ایده‎آل منتشرکننده نور است که دمای رنگ منبع نوری مورد نظر با توجه به آن سنجیده می‎شود.

شاید برایتان این توضیح قابل فهم نباشد، دلیل مشخص است. خود دمای رنگ یک مفهوم فنی است که توضیح آن خیلی ساده نیست. بنابراین «جسم سیاه منتشرکننده نور» را فراموش کنید، چون به تنها چیزی که واقعا نیاز دارید این است که نورهای مخلتف، ته رنگ‎های گوناگونی دارند.

به عنوان مثال لامپ‎ها رنگ نارنجی یا زردرنگ گرمی دارند و نور خورشید یک دمای رنگی خنک و آبی دارد. دمای رنگ با مقیاس کلوین سنجیده می‎شود، به عنوان مثال شعله شمع 1200 کلوین است که در انتهای نارنجی رنگ این مقیاس قرار می‎گیرد و دمای رنگ یک روز بدون ابر 10 هزار کلوین است که در انتهای طیف آبی قرار می‎گیرد.

 

در دوربین‎ های مدرن DSLR نیازی به آگاهی بیشتر این موضوعات ندارید چون می‎توانید با کمک تنظیمات تعادل سفید دمای رنگ را اصلاح کنید. بسیاری از عکاسان تفریحی این تنظیمات را در حالت «خودکار» قرار می‎دهند ولی اگر می‎خواهید به خوبی آن را تنظیم کنید باید به شرایط جوی توجه کنید که روز روشن است یا یک روز ابری.

اگر به دقت به مراتب بیشتری نیاز دارید، می‎توانید از یک جسم کاملا سفید عکس بگیرید و سپس به دوربین اجازه دهید از این عکس برای محاسبه دمای رنگ صحنه استفاده کند. بعضی از دوربین‎ها حتی به شما اجازه خواهند داد یک گام فراتر بردارید و تنظیمات را براساس مقیاس کلوین تنظیم کنید ولی انجام این کار به یک ابزار اندازه‎گیری دمای رنگ نیاز دارد و برای اکثر تصاویر این کار غیر ضروری است.

حتی با آن که دوربین‎های مدرن در جبران دمای رنگ به خوبی عمل می‎کنند، اما مهم است اصول آن را درک کنید تا بتوانید زمانی که لازم بود تعادل سفید را تنظیم کنید.

جهت نور

تا به حال در یک کمپ تابستانی با افراد دور هم نشسته‎اید در حالی که چراغ‎ قوه را از پایین به سمت چهره شما گرفته‎اند و داستان ترسناک تعریف کنید؟ جهت نور از پایین ظاهر شما را ترسناک می‎کند چون ما عادت نداریم جهت نور را از این سمت ببینیم. طبیعی نیست.

آگاهی از همین قضیه به شما کمک می‎کند متوجه شوید چرا جهت نور مهم است. می‎توانید به سادگی با تغییر جهت نور تاثیرگذاری تصاویر خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، سایه‎های طولانی و نور غروب و طلوع خورشید که از پهلو بیاید می‎تواند یک حس تاثیرگذاری و دراماتیک به تصویر بدهد، در حالی که نورپردازی از پشت می‎تواند تصاویر را جادویی یا سورئال ‎کند.

 

البته جهت نور جدا از حمل احساس در تصویر می‎تواند کارهای بیشتری انجام دهد. تصاویر پرتره به ویژه می‎توانند زمان استفاده از نورپردازی از جهت‎های مختلف به مراتب متفاوت ظاهر شوند.

نور از جلو (که به اسم نور زیبایی همچنین شناخته می‎شود) می‎تواند ظاهر سوژه را براق‎تر کند. نور از پهلو از پایین سطح فک به چشمان سوژه یک نوع درخشش اضافه می‎کند. نور از بالا همانند با نور طبیعی عمل خواهد کرد.

شدت نور

شدت نور ارتباط نزدیکی با کیفیت نور دارد. منابع نوری با شدت زیاد نور سخت را ایجاد می‎‏کنند و منابع نوری با شدت پایین نور ملایم را به وجود می‎آورند. اما برای اهداف کاربردی، شدت نور اکثرا با گشادگی دریچه دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو در ارتباط است که باید برای یک صحنه خاص آن‎ها را انتخاب کنید. به عنوان مثال در صحنه‎ای که شدت نور در آن کم است ممکن است مجبور به قربانی کردن عمق میدان شوید تا سرعت شاتر را سریع‎تر کنید. در شرایط نوری با شدت بالا، ممکن است مجبور به انتخاب ضریب اف کوچکتر باشید تا سرعت شاتر را آهسته کنید. شدت نور همچنین مقدار ایزو دوربین شما را مشخص خواهد کرد به نحوی که ممکن است اگر یک مقدار اندک ایزو انتخاب کنید، نتوانید در یک صحنه با شدت نور کم دوربین خود را روی دست نگه دارید.

البته در استودیوهای عکاسی، روی شدت نور کنترل دارید و بنابراین همچنین برای تنظیم شرایط نورپردازی به نحوی آزادی دارید که بتوانید از ترکیب شاتر/ گشادگی دریچه دیافراگم و ایزو به نحوی که فکر می‎کنید مناسب است، استفاده کنید. امکان انجام این کار تحت نور طبیعی به سادگی وجود ندارد، گرچه می‎توانید با تجهیزات بیشتر مانند فیلترهای چگالی خنثی، رفلاکتورها و غیره کاستی‎ها را جبران کنید.این نکات درک نور در عکاسی را راحت تر میکند.

 

ویژگی ‎های نور

حالا کم کم داریم به مسائل فنی می‎رسیم، ولی همچنان باید سه ویژگی اصلی نور در عکاسی را بهتر درک کنید یعنی: جذب، انعکاس و انتقال.

نور زمانی که به سطح اجسام مختلف می‎رسد رفتار متفاوتی از خود نشان می‎دهد. بعضی از اجسام نور را جذب می‎کنند، بعضی آن را منعکس می‎کنند و سایرین آن را انتقال می‎دهند (یعنی از بین آن‎ها عبور می‎کند). در حقیقت نحوه عمل رنگ به همین شکل است یعنی یک جسمی که از دید ما قرمز است در واقع نور قرمز را منعکس و سایر رنگ‎ها را جذب می‎کند. جسم سفید خالص تمامی رنگ‎ها را منعکس می‎کند و جسم سیاه خالص تمامی رنگ‎‌ها را جذب می‎کند.

اکثر اجسام نور را جذب می‎کنند. در کنار آن‎ها موجوداتی مانند سگ‎ها، گربه‎ها یا اجسامی مانند دیوارهای آجری و سیب‎زمینی و سایرین قرار می‎گیرند. اجسامی که نور را منعکس می‎کنند اغلب اوقات در دید ما براق هستند مانند سطوح فلزی صیقل یافته یا برفی که به تازگی روی زمین نشسته است. اجسامی که براق نیستند همچنین می‎توانند نور را منعکس کنند و اگر روی یک سقف یا یک صفحه سفید نور انداخته باشید منظورم را متوجه می‎شوید.

 

بازتاب می‎تواند به صورت پراکنده یا مستقیم باشد، یک سطح صاف مانند ضربه‎‌گیر نقره‎ای یک ماشین می‎تواند نور را مستقیم منعکس کند در حالی که سطحی که مقداری بافت دارد می‎تواند به صورت پراکنده نور را منتشر کند. همانطور که ممکن است حدس بزنید، بازتاب پراکنده نور، نور ملایم‎تری به نسبت بازتاب مستقیم، تولید می‎کند.

اجسامی که نور را منتقل می‎کنند معمولا آن‎هایی هستند که می‎توانیم داخل آن‎ها را ببینیم مانند شیشه یا آب شفاف. شیشه یک ماده شفاف کامل است که از نظر فنی «انتقال مستقیم» نامیده می‎شود و از نظر کیفیت نور کار زیادی انجام نمی‎دهد.

شیشه مات (مانند شیشه‎ای که در حمام استفاده می‎شوند) همچنین نور را منتقل می‎کنند اما آن را پخش می‎کند که باعث می‎شود نور ملایم‎تر شود. سپس انتقال گزینشی وجود دارد که از قضا زمانی است که شیشه رنگی است. جسمی که به صورت گزینشی نور را انتقال می‎دهد تنها نوری را انتقال می‎دهد که هم رنگ خود شیشه است و هر رنگ دیگری را منعکس می‎کند.

بنابراین نوری که از بین یک شیشه سبز رنگ عبور خواهد کرد سبز دیده می‎شود چون تمامی رنگ‎های دیگر قبل از این که به طرف مقابل شیشه برسند منعکس می‎شوند

این مفاهیم چه معنایی برای عکاس دارد؟

عکاس با استفاده از این مفاهیم می‎تواند نور در عکاسی را تحت کنترل بگیرد تا کیفیت عکس‎ها را بیشتر کند.

به عنوان مثال، اگر می‎خواهید از یک سوژه در روز آفتابی روشن عکس بگیرید، نیازی نیست بپذیرید که باید تحت نور سخت عکس بگیرید. به جای آن، می‎توانید از رفلاکتور قابل حمل استفاده کنید تا نور را به سمت بخش تاریک چهره سوژه‎تان بتابانید که باعث می‎شود سطح جزئیات در این نواحی تیره (سایه) بیشتر شود.

همچنین می‎توانید از یک دیفیوژر برای ملایم‎سازی نور استفاده کنید که یک سطح نیمه شفاف قرار گرفته بین منبع نوری و مدل شما است. یک سافت باکس به همین جهت استفاده می‎شود یعنی دیفیوژر بین منبع نوری و سوژه تا نور ملایم و یکنواخت نگه داشته شود.

نتیجه ‎گیری

جای تعجب دارد چقدر عکاسان تفریحی فراوانی واقعا نور را درک نمی‎کنند و حتی بیشتر تعجیب می‎کنیم زمانی که بسیاری از آن‎ها به این قضیه توجه ندارند. تمامی تنظیمات خودکار دوربین‎ های DSLR مانند شمشیر دو لبه هستند، چون می‎توانند تصمیم‎های لازم را به جای عکاس بگیرند که زمانی که بی مقدمه می‎خواهید عکس بگیرید خوب است ولی می‎تواند همچنین زمانی که می‎خواهید کیفیت تصاویر را بیشتر کنترل کنید، مخرب باشد.

اگر هر مرتبه که می‎خواهید عکس بگیرید در مورد نور در عکاسی فکر کنید به شکل قابل توجهی می‎توانید کیفیت تصاویر خود را بالا ببرید. چه در حال دستکاری، جبران نور یا استفاده از آن به عنوان یک نقطه کانونی تصویر خود باشید، نور تک عنصر مهم هر عکسی است. آن را نادیده بگیرید و تصاویر شما از این قضیه رنج خواهند برد. آن را در آغوش بگیرید و متوجه خواهید شد عکس‎هایی خواهید گرفت که باورتان نخواهد شد خودتان گرفته ‎اید.