روش‌های تولید محتوا ؛ با وجود اینکه مدت زمان زیادی نیست که استفاده از اصطلاح تولید محتوا (Content Creation)، در بین فعالان رسانه‌های مجازی، همه‌گیر شده است، اما واقعیت ماجرا این است که عمر تولید محتوا، بسیار دیرپاتر از این حرف‌هاست و به انتشار روزنامه‌ها و نشریات و شاید حتی بسیار دورتر یعنی تالیف کتاب‌ها برگردد. به هر حال از گذشته‌های دور، هر نویسنده و ادیبی که دست به کار نوشتن یک کتاب می‌شده و یا نویسندگان و سردبیران مجلات، همه و همه به دنبال تولید محتوایی بوده‌اند که مناسب حال و مورد نیاز مخاطبان‌شان باشد. اما صرف‌نظر از تاریخچه و قدمت این بحث، امروزه وقتی واژه تولید محتوا را استفاده می‌کنیم، منظور ما تولید محتواهای الکترونیک است. وب‌سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی فضای مجازی، پلت‌فرم و بستر تولید و نشر محتوا هستند. تولید محتوا ، یکی از زمینه‌های شغلی بسیار رو به رشد، فراگیر و البته متنوع در دنیای امروز ماست. اگر به این حرفه علاقمند هستید، لطفا با ما همراه باشید تا از روش‌های تولید محتوا بیشتر بدانیم.
متداول‌ترین روش‌های تولید محتوا
قبل از اینکه به موضوع اصلی این بحث یعنی روش‌های تولید محتوا وارد شویم، اجازه دهید اول یک تعریف ساده و معمول از محتوا بیان کنیم. در واقع، توضیح واژه محتوا ، یک کار سهل و ممتنع است. درست مثل شعر گفتن سعدی که هم بسیار ساده است و هم به شدت دشوار!
معرفی اصطلاح محتوا ساده است چون آواری از انواع محتوا، شبانه‌روز در فیس‌بوک، تلگرام، اینستاگرام و کلی وب‌سایت رنگارنگ دیگر، روی سر تک‌تک ما فرو می‌ریزد و اصلا زندگی این روزهای ما بدون مواجه شدن با این حجم انبوه محتوا سر نمی‌شوند.
در عین حال ارائه یک تعریف درست و حسابی از محتوا، کار خیلی سختی است؛ محتواها تنوع زیادی دارند و بین متخصصان این عرصه هم در مورد تعریف محتوا اتفاق نظر وجود ندارد. اما اگر قرار باشد سخت‌گیری نکنیم، محتوا هر نوع داده و اطلاعاتی است که در قالب متن، تصویر و ویدئو و یا صدا، در بستر رسانه‌های دیجیتالی ( مثل اینترنت یا تلویزیون ) و یا غیر دیجیتال ( مانند مجلات و روزنامه‌ها ) منتشر می‌شود.
همانطور که پیشتر اشاره شد در این مقاله قرار است روش‌های تولید محتوا در بستر اینترنت را معرفی کنیم. محتواها از لحاظ قالب کلی به صورت متنی، بصری و یا صوتی تولید می‌شوند.
روش‌های تولید محتوا از لحاظ قالب
- محتوای متنی که شامل انواع وب‌نوشته‌ها ، مقالات و نوشته‌های خبری- هنری و مانند آن هستند.
- محتوای بصری از قبیل عکس‌ها، اسلایدها، ویدئو، موشن گرافیک، تور مجازی و غیره می‌باشند.
- محتوای صوتی یا پادکست‌ها که فایل‌های صوتی و شنیداری را شامل می‌شوند.
روش‌های تولید محتوا از لحاظ موضوع
محتواهایی که در وب‌سایت‌ها و شبکه‌های مجازی منتشر می‌شوند ممکن است مانند شعر و داستان یا همچون بسیاری از ویدئو کلیپ‌ها و فیلم‌ها، درون‌مایه سرگرمی داشته باشند و یا موضوع آن‌ها خبری، تبلیغ یا آموزش باشد. به طور کلی یک محتوا می‌تواند با این اهداف تولید شود :
- آموزش Education
یکی از مهمترین و پرکاربرد‌ترین موضوعات مورد استفاده در تولید محتوا، مباحث آموزشی هستند، بسیاری از وب‌سایت‌ها و حساب‌های اینستاگرامی دائما در حال تولید محتواهای آموزش زبان، آشپزی، سئو، بازاریابی، انواع حرفه‌ها، روش‌های تست زنی، صنایع دستی، موسیقی و ده‌ها زمینه دیگر هستند.
- اخبار News
بر خلاف گذشته دیگر کسی برای شنیدن اخبار و تحلیل‌ها، تا صبح روز بعد منتظر چاپ روزنامه‌ها نمی‌ماند. سایت‌های خبری و همین طور انبوهی از کانال‌ها و ژروه‌های سیاسی و غیر سیاسی در کمترین زمان ممکن هر اتفاقی را در قالب یک محتوای خبری به اطلاع مخاطبان خود می‌رسانند.
- سرگرمی Entertainment
محتواهای ورزشی، فیلم، تاک‌شوها، اخبار سلبریتی‌ها، شعر، موسیقی، داستان سفر، عکاسی، طبیعت و مانند این‌ها، درون‌مایه بیشتر محتواهای سرگرمی تولید شده در فضای مجازی هستند.
- تبلیغات Advertisements
چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، عمده محتواهایی که در فضای مجازی به دست ما می‌رسند تبلیغاتی هستند. حتی محتواهای آموزشی، خبری و سرگرمی هم نهایتا با هدف تبلیغ و کسب درآمد تولید می‌شوند.
روش‌های تولید محتوا از نظر تولید کننده
اگر شما صاحب یک کسبوکار، یک هنر و یا یک توانمندی ویژه هستید و می‌خواهید در یک سایت و یا شبکه اجتماعی به معرفی هنر، محصول و یا توانمندی خود اقدام کنید، باید در یکی از قالب‌هایی که گفته شد یعنی نوشتاری، دیداری و یا شنیداری تولید محتوا کنید و این محتوا را به دست مخاطب خود برسانید.
ضمنا به جز قالب، شما باید درون‌مایه‌ی محتوا را هم مشخص کنید. تصمیم بگیرید محتوایتان، قرار است آموزشی باشد، خبری، سرگرمی و یا صرفا تبلیغاتی؟
اما مقدمات کار هنوز تمام نشده، یک چالش دیگر هم هنوز حل نشده است؛ تولید کننده محتوای شما چه کسی است؟ خودتان؟ یا شخص دیگری باید به شما برای تولید محتوا کمک کند؟
به طور کلی 4 روش برای اینکه در حساب کاربری خود در یک شبکه اجتماعی و یا بر روی وب‌سایت‌تان یک محتوا را منتشر کنید وجود دارد.
- ساده ترین راهکار قرض و وام است. یعنی اقدام به بازنشر محتوای تولیدی دیگران کنید.
- روش دوم این است که خودتان شخصا محتوای دلخواه را تولید کنید؛ این کار مزایا و معایب خاصی دارد که به آن ها اشاره خواهیم کرد.
- راهکار سوم واگذاری ایجاد محتوا به یک شخص متخصص در زمینه تولید محتوا است. به عنوان مثال، شما به یک انیمیشن گرافیکی نیاز دارید. برای ساخت این محتوا، به یک متخصص مراجعه می‌کنید و این شخص با توجه به نیازتان و اطلاعاتی که در اختیارش می‌گذارید یک موشن‌گرافیک حرفه‌ای به شما تحویل می‌دهد.
- روش آخر هم این است که به جای مراجعه به یک فریلنسر یا فرد متخصص، کار تولید محتوا را به یک آژانس یا شرکت فعال در زمینه تولید محتوا واگذار کنید و این شرکت بر حسب نیاز شما، تعدادی فریلنسر زیرمجموعه خود را به کار تولید محتوای مورد نیازتان می‌گمارد.
همه این چهار روش مزایا و معایبی دارند که باعث می‌شود خیلی از مواقع افراد ترکیبی از این روش ها را مد نظر قرار دهند.
بازنشر محتوای تولیدی دیگران
تقریبا غیر ممکن است که کسی همه محتوای مورد نیاز خود را شخصا تولید کند و به محتواهای شاخص دیگران بی‌توجه باشد. کمک گرفتن از محتواهای دیگران علاوه بر جذاب کردن پلت‌فرم و حساب کاربری شما، بار تولید دائم محتوا را هم تا حدودی سبک می‌کند. البته افراط در هر کاری ارزش و اعتبار سایت یا شبکه اجتماعی شما را به شدت مخدوش می‌کند.
تولید محتوا توسط خود شخص
به عنوان کسی که یک هنر یا توانمندی ویژه‌ای دارید و یا دارای کسب‌وکاری هستید که می‌خواهید آن را در وب‌سایت یا حساب کاربری‌تان معرفی کنید، می‌توانید شخصا و به طور مستقیم، محتوای مورد نظر خود را تولید و منتشر کنید. حسن این روش تولید محتوا در این است که دقیقا محتوای مورد علاقه خود را درست می‌کنید، ضمن آنکه این روش، از لحاظ هزینه هم به صرفه است.
اما اشکالی که وجود دارد در این است که از لحاظ تکنیک‌های تخصصی و همین طور مدت زمانی که باید برای این کار صرف کنید ممکن است دچار چالش شوید.
به بیان دیگر امکان دارد تخصص لازم و کافی را در همه زمینه‌های تولید محتوا نداشته باشید و همین طور زمان کافی برای اینکه بتوانید برای همه مخاطبان‌تان محتوای خوب و به موقع تولید کنید، نداشته باشید و نهایتا تصمیم بگیرید که تولید محتوا را برون‌سپاری کنید.
واگذاری تولید محتوا به یک فریلنسر
در فضای مجازی، افراد کاملا حرفه‌ای وجود داردند که تولید کننده محتوا هستند و شما می‌توانید با توجه به نیازتان و بعد از بررسی تخصص و رزومه این افراد که با نام فریلنسر شناخته می‌شوند، مسئولیت تولید محتوای مورد نیازتان را به آن‌ها بسپارید.
شاید تا چند سال قبل که استفاده از اینترنت تا این حد گسترده و همه‌گیر نشده بود، تولید محتوا هم خیلی کار پیچیده و تخصصی به حساب نمی‌آمد. اما در حال حاضر، رقابت برای دیده شدن در فضای مجازی و تولید محتوای جذاب بسیار شدید است.
مخاطب با حجم انبوهی از اطلاعات و محتوا روبه‌رو است و حق انتخاب دارد؛ در نتیجه اگر محتوایی که در صفحه خود ارائه می‌کنید به قدر کافی حرفه‌ای نباشد، بدون شک قافیه را باخته و عرصه را به رقیبان واگذار می‌کنید.
به همین خاطر شما به کسی نیاز دارید که به صورت کاملا حرفه‌ای و تخصصی روش‌های تولید محتوا را بشناسد و توانایی تولید محتوایی جذاب را داشته باشد.
حالا سوال اینجاست که چطور باید یک فریلنسر حرفه‌ای پیدا کرد؟ خوب چندین سایت هستند که در ایران فریلنسرها را به شما معرفی می‌کنند و در ازای ارائه پروژه، از شما مقداری هزینه دریافت می‌کنند.
شرکت‌های تولید محتوا
اگر کسبوکار شما ارزش هزینه کردن را دارد، پیشنهاد می کنیم کار مدیریت سایت خود را به شرکت‌هایی که به صورت تخصصی تولید محتوا می‌کنند واگذار کنید. این شرکت‌ها تعدادی تولید کننده محتوا با تخصص‌های مختلف دارند و به راحتی می‌تواند رتبه سایت شما را در رنکینگ جستجوی گوگل بالا ببرند.
استراتژی تولید محتوا
استراتژی تولید محتوا به معنای تعریف یک روش ویژه برای تولید، انتشار و مدیریت محتوای قابل استفاده و مفید برای مخاطب است.
استراتژی تولید محتوای در واقع یک روند دائمی برای ایجاد پلی بین محتواهای تولیدی و اهداف کاری شما است. به بیان دیگر این استراتژی شماست که مشخص می‌کند یک محتوا چرا تولید شده، برای چه مخاطبی تولید شده و قرار است کدام نیاز مخاطب شما را به روشی متفاوت از رقبا، پاسخگو باشد. چه شما شخصا تولید کننده محتوایی هستید که در سایت یا شبکه اجتماعی‌تان منتشر می‌کنید و چه این کار را به افراد و یا شرکت‌های حرفه‌ای واگذار می‌کنید، در هر حال باید پیش از هر کاری یک راهبرد یا استراتژی داشته باشید.
سیاست و استراتژی در روش‌ها تولید محتوا
در اینجا به چند گام مهم برای تعریف یک استراتژی موفق اشاره می‌کنیم:
-
مشخص کردن اهداف، ماموریت و شاخص عملکرد
اولین گام برای تعریف استراتژی کاری ما و در واقع مدیریت سایت و یا صفحه ما، پاسخ به این پرسش است که ما قرار است ((چه نیازی)) از ((کدام مخاطب)) را با ((چه نوعی از محتوا)) مرتفع کنیم؟ پس ماموریت ما در تولید محتوا ، بسته به نوع مخاطب و نوع محتوای ما و نیاز مخاطب دارد.
نهایتا نیاز مخاطب همان هدف و کارکرد سازمان و یا کسبوکار ماست. مثلا استراتژی تولید محتوای یک فروشگاه پوشاک زنانه این است که نیاز مشتری به نوع خاصی از پوشاک زنانه مانند مانتو را پاسخگو باشد. در اینجا مخاطب سایت ما، زنان هستند و نوع محتوا هم می‌تواند عکس و متن باشد. در چنین سایتی نوشتن از ابعاد شگفت انگیز سیاه‌چاله‌ها یا فرضیه نسبیت انیشتن اصلا فایده‌ای ندارد.
در کنار تعیین ماموریت و خط و مشی ما در تولید محتوا ، لازم است هدف از تولید محتوا هم مشخص کنیم. واقعا هدف ما از تولید محتوا چیست؟ افزایش درآمد؟ فروش بیشتر؟ جذب مخاطب؟ بالا بردن سئو سایت؟ مطمئنا روش تولید محتوای یک سایت مثل دیجی‌کالا که می‌خواهد مستقیما به مخاطب چیزی بفروشد کاملا با یک سایت دانلود رایگان موسیقی که به دنبال جذب مخاطب بیشتر برای کسب درآمد از طریق آگهی هاست، تفاوت آشکاری دارد.
مشخص کردن هدف تولید محتوا و همینطور معین کردن ماموریت تولید محتوا ، اولین گام در تعریف استراتژی تولید محتوا است.
-
تعیین شاخص عملکرد key performance indicators (KPIs)
وقتی برای کار خود یک هدف و خط مشی مشخص می‌کنیم، طبیعتا باید کمیت‌های قابل اندازه‌گیری هم وجود داشته باشد تا با کمک آن‌ها میزان موفقیت خود را در نیل به اهداف و تحقق برنامه‌ها اندازه‌گیری کنیم.
برای مثال آزمون آخر سال تحصیلی، یک شاخص قابل اندازه‌گیری برای دانش‌آموزان است تا میزان موفقیت خود در دانش‌اندوزی و یادگیری علوم را محک بزنند. در کار تولید محتوا هم ، باید شاخص‌هایی تعریف کنیم تا با اندازه‌گیری آن‌ها بهتر بفهمیم که آیا در مسیر درستی قرار داریم یا نه؟ میزان افزایش فروش، میزان درآمدزایی، میزان بازدید، رتبه سایت و مقدار ترافیک، نمونه‌هایی از شاخص‌های قابل اندازه‌گیری عملکرد ما هستند.
-
تعریف مخاطب
در گام اول اشاره شد که باید به طور کلی نوع مخاطب محتواهای سایت را معین کنیم. در این گام، باید بسیار جزئی‌‌تر و موشکافانه‌تر به تعریف مخاطب توجه کنیم. ویژگی‌های مخاطب را باید کاملا مشخص کنیم. سن، جنسیت، تحصیلات، درآمد و سایر ویژگی‌های مخاطب که ارتباط مستقیم با اهداف ما دارد را باید بشناسیم.
گوگل و برخی پلت فرم‌های دیگر در صورت نیاز، آنالیزهای مورد نظر ما را از ویژگی مخاطبان ارائه می‌کنند. برای نمونه می‌توان از Google Analytics کمک بگیریم.
تعریف مخاطب به معنای آگاهی ما از احساس مخاطب نسبت به محتواهایی است که منتشر می‌کنیم، نیازها و اولویت‌های مخاطب، نوع محتوایی که بیشتر توجه مخاطب ما جلب کرده و دلیل آن، بازخوردهایی که مخاطب به محتواهای ما می‌دهد و بسیاری اطلاعات دیگر که باید در مورد سلیقه و خواست مخاطب سایت و شبکه اجتماعی خود بدانیم.
-
فضای مجازی را رصد کنید.
مطمئنا شانس موفقیت یک کفاش در بازار طلافروشان بسیار کم است و نشان می‌دهد که کفاش داستان ما بدون مطالعه اقدام به راه‌اندازی کسبوکار در یک موقعیت نامناسب کرده است. در زمینه تولید محتوا هم وضعیت به همین منوال است. قبل از تولید محتوا باید با کمک نرم‌افزارها و سایت‌های تحلیل داده به رصد فضای مجازی مرتبط با اهداف خود بپردازیم.
اینکه محتواهای تولید شده در زمینه کاری ما قبلا در چه پلت‌فرمی منتشر شده‌اند و در کجا بیشتر مورد بازدید قرار گرفته‌اند؛ فیس‌بوک، یوتیوپ، سایت، اینستاگرام و بسیاری از شبکه‌های دیگر هستند که ممکن است بر روی آن‌ها محتواهایی نظیر محتواهای ما منتشر شده باشد و لازم است ما تحلیلی درست و دقیق از آن‌ها داشته باشیم.
سایت Buzzsumo یکی از این سایت هاست که در این مورد می‌توان از آن استفاده کرد و کمک گرفت.
-
نوع محتوا را مشخص کنید.
گفته شد که شکل‌های متفاوتی از محتوا از لحاظ قالب و دورن‌مایه وجود دارند که باید در تعیین استراتژی سایت، نوع محتوای تولیدی خود را نیز مشخص کنیم.
-
تقویم انتشار
داشتن یک برنامه زمان‌بندی برای انتشار محتوا بسیار مهم است و تکلیف مخاطب را با سایت ما مشخص می‌کند. ارزش زمان‌بندی را در تولید محتوا ، دستکم نگیرید و به آن پایبند بمانید.
-
به تولید محتوا بپردازید.
با توجه با مطالبی که تا حالا بیان شد، وقتش رسیده که آستین بالا بزنیم و به تولید و انتشار محتوا اقدام کنیم.
-
نتایج را رصد کنید.
هنوز کار ما تمام نشده! بعد از تولید و انتشار محتوا، باید نتایج را رصد کنیم و با توجه به نتایج و بازخوردها، نقاط ضعف استراتژی خود را بشناسیم و نقاط قوت خود را تقویت کنیم.
سخن پایانی
تولید محتوا در دنیای دیجیتال و مملو از اطلاعات امروز، امری بسیار تخصصی است و همانطور که اشاره شد، هیچ کس نیست که بتواند در تمام زمینه‌های تولید محتوا و همچنین کسبوکار خود، یک تنه همه‌ی مسئولیت را بر عهده بگیرد و بتواند به درستی نیز از عهده‌ی انجام آن بر آید.
روش‌های تولید محتوا و به دنبال سئو کردن یک سایت به حدی پیچیده و تخصصی است که برای رسیدن به هدف خود که همان معرفی کسب‌وکارتان به مخاطب است، لازم است از یک تیم حرفه‌ای و کاربلد کمک و یاری بگیرید و تمرکز خودتان و تیم‌تان را بر روی امور تجاری و فروش بگذارید.
از آنجا که بستر دیجیتالی امروز روز به روز در حال گسترش است و ما نمی‌توانیم تصور کنیم که تکنولوژی در سال‌های آینده چه خوابی برای ما دیده است، کارشناسان تخمین می‌زنند کسب‌وکارهایی که تا آینده‌ی نزدیک نتوانند بر بستر دیجیتال و فضای مجازی وارد رقابت و تجارت شوند، به زودی و در عمل، محکوم به نابودی و فراموشی هستند.
در پایان از همراهی شما با وب‌سایت تخصصی استودیو نماد سپاسگزاریم و امیدواریم مطالب بیان شده در این مقاله برایتان مفید و سودمند واقع شده باشد.
